Rak szyjki macicy
Co to jest rak?
Nasze ciało składa się z milionów komórek, które umierają, a na ich miejscu ciągle pojawiają się nowe. W normalnych okolicznościach komórki dzielą się w sposób kontrolowany. W przypadku, gdy komórka dzieli się i mnoży zbyt szybko powstaje rak. W rezultacie tworzy się masa rozrośniętych komórek zwana guzem. Guzy mogą być łagodnie (nierakotwórcze) lub złośliwe (rakotwórcze). Istnieje 200 różnych odmian raka i wczesne wykrycie może znacznie zwiększyć szanse na wyleczenie.
Szyjka macicy
Szyjka macicy jest pokryta komórkami zarówno w części brzusznej, jak i pochwowej. Te komórki mogą przeistoczyć się w komórki nowotworowe prowadząc do raka szyjki macicy.
Co powoduje raka szyjki macicy?
Częstą przyczyną raka szyjki macicy jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (ang. Human Papilloma Virus, HPV) Istnieją różne typy HPV, jednak nie wszystkie typy powodują raka. HPV są przenoszone drogą płciową, dlatego ważne jest uprawianie bezpiecznego seksu.
W Irlandii Północnej liczba zachorowań na raka szyjki macicy wynosi około 100 w skali roku i około 23 kobiety umierają co roku na tę chorobę.
Objawy raka szyjki macicy
Rak szyjki macicy rozwija się latami: zanim rozwinie się w pełni, w komórkach szyjki macicy zachodzą zmiany. Jeżeli zauważysz którekolwiek z następujących objawów, bezzwłocznie zgłoś się do lekarza na badanie.
Najczęstszym objawem jest krwawienie:
- Krwawienie po stosunku płciowym
- Krwawienie międzymiesiączkowe
- Krwawienie po menopauzie (np. jeżeli już nie masz miesiączek od przynajmniej 6 miesięcy)
Niektóre kobiety mają również inne objawy:
- Upławy z dróg rodnych o nieprzyjemnym zapachu
- Bóle w dole brzucha lub okolicy lędźwiowo-krzyżowej
Stadium przedinwazyjne nie wiąże się zazwyczaj z objawami i dlatego regularne badanie cytologiczne jest tak ważne.
Szczepionka przeciw HPV
Istnieje ponad 100 typów HPV, ale z tego co wiadomo jedynie 13 powoduje raka szyjki macicy i tylko dwa – typ 16 i 18 – są odpowiedzialne za ponad 70% przypadków zachorowań. Szczepionka przeciw HPV chroni przed dwoma najbardziej rakotwórczymi typami wirusa: 16 i 18. Aby zapewnić jej pełną skuteczność, szczepionka musi być podana przed rozpoczęciem aktywności seksualnej.
Kto otrzyma szczepionkę?
Zaleca się jak najwcześniejsze rutynowe szczepienia w szkołach dla dziewcząt między 12. a 13. rokiem życia, które uczęszczają do 9 klasy. Szczepienie zmniejsza ryzyko zachorowalności na raka szyjki macicy o 70%. Aby osiągnąć jak najlepszą skuteczność, szczepionka jest podawana w trzech zastrzykach w przeciągu 6 miesięcy lub w przeciągu 12 miesięcy w przypadku dwóch dawek. Tak samo jak w przypadku szczepień niemowląt, aby szczepienie było skuteczne, musi być kompletne (wszystkie trzy dawki). Skutki uboczne są łagodne – głównie ukłucie lub ból w miejscu wstrzyknięcia w ramię, który szybko mija.
Badania przesiewowe szyjki macicy nadal będą konieczne, aby wykryć zmiany w komórkach spowodowane innymi typami HPV, więc kobiety nadal będą otrzymywały zaproszenia na te badania.
Dowiedz się więcej: http://helpprotectyourself.info
Badanie cytologiczne
Kobiety między 25. a 64. rokiem życia muszą chronić się przed rakiem szyjki macicy. Możesz to zrobić poddając się badaniu przesiewowemu szyjki macicy, tzw. badaniu cytologicznemu. To badanie pozwala na wykrycie obecności nieprawidłowych komórek w szyjce.
Wszystkie kobiety, które są zarejestrowane w przychodni otrzymają zaproszenie na badanie cytologiczne przynajmniej raz na trzy lub pięć lat. Kobieta otrzyma pierwsze zaproszenie tuż przed ukończeniem 25. roku życia i następnie kolejne co trzy lata aż do ukończenia 49. roku życia. Kobiety w przedziale wiekowym 50-64 otrzymają zaproszenia co pięć lat.
Należy stawić się na badanie, gdyż jest to bardzo ważne.
Na czym polega badanie cytologiczne ?
Cytologia to sposób na wykrycie nieprawidłowych komórek szyjki macicy. Wykrywanie i usuwanie nieprawidłowych komórek może zapobiec rakowi szyjki.
Badanie przesiewowe trwa zazwyczaj około pięciu minut. Narzędzie zwane wziernik jest delikatnie wprowadzane do pochwy, aby odchylić od siebie ściany pochwy umożliwiając oględziny szyjki macicy. Komórki są pobierane z powierzchni szyjki macicy za pomocą małej, miękkiej szczoteczki.
Pobrane komórki są następnie odsyłane do laboratorium i badane mikroskopijnie w celu wykrycia nieprawidłowości. Badanie przebiega szybko i większość kobiet odczuwa jedynie lekki dyskomfort. Wyniki badania otrzymasz pocztą zazwyczaj w przeciągu 2 tygodni.
Czynniki ryzyka
HPV i seks
Najważniejszym czynnikiem ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy jest zakażenie wirusem HPV.
Wczesny wiek inicjacji seksualnej oraz kilkukrotna liczba partnerów/partnerek seksualnych zwiększają ryzyko zakażenia HPV i zachorowania na raka szyjki macicy.
Palenie tytoniu
Kobiety, które palą podwajają ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy.
Osłabienie odporności
Kobiety, które mają osłabioną odporność (na przykład przyjmujące leki zmniejszające odporność po przeszczepie narządu lub kobiety z infekcją HIV) mogą mieć większe ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy.
Antykoncepcja hormonalna
Długotrwałe zażywanie tabletek antykoncepcyjnych (dłużej niż 5 lat) może lekko zwiększyć ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy.
Choroba w rodzinie
Jeżeli Twoja matka lub siostra miały raka szyjki macicy, Twoje ryzyko zachorowania jest większe niż gdyby nikt w Twojej rodzinie nie był na to chory.
Zmniejsz ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy
- Regularne badania przesiewowe szyjki macicy co 3-5 lat są najlepszym sposobem na wczesne wykrycie zmian w komórkach szyjki
- Szczepionki HPV chronią przed dwoma szczepami wirusa odpowiedzialnymi za największą liczbę przypadków raka szyjki macicy. Szczepienie jest podawane dziewczętom w wieku 12. i 13. lat. Są to trzy dawki szczepionki podawane w przeciągu sześciu miesięcy.
- Korzystaj z prezerwatywy podczas współżycia płciowego, gdyż chroni przed wirusem HPV związanym z rakiem szyjki macicy
- Rzuć palenie
Action Cancer zapewnia…
Wczesne wykrycie
Badania piersi i ogólnego stanu zdrowia są dostępne w busie „Big Bus” oraz Action Cancer House w Belfast.
Dodatkowe wsparcie i usługi
Terapie uzupełniające, akupuntura, pomoc terapeuty, doradztwo życiowe, programy mentoringu równorzędnego oraz programy pozytywnego życia (ang. Positive Living Programmes) są dostępne dla osób dotkniętych rakiem, aby podnieść jakość życia i poznać strategię radzenia sobie z chorobą.
Edukacja
Ponieważ jesteśmy lokalną organizacją charytatywną skupiającą się na zwiększaniu świadomości społecznej o raku, profilaktyce i wykrywaniu tej choroby, nasz zespół promocji zdrowia zapewnia szereg usług i programów edukacyjnych dla szkół, społeczności i miejsc pracy na całym terenie Irlandii Północnej.