Ailse Uiríoch

 

 

Cad is Ailse ann?

Tá an cholainn déanta suas de na milliúin ceall a bhíonn ag dul d’éag de shíor agus cinn úra ag teacht ina n-ionad. De ghnáth, deighleann na cealla ar bhealach ordúil agus rialaithe. Tarlaíonn an ailse nuair a dheighleann cill agus a iolraíonn sí ró-ghasta. Déanann seo cnap ceall mínormálta a dtugtar siad orthu. Bíonn siadaí neamhurchóideach (neamhailseach) nó  urchóideach (ailseach). Tá 200 chineál éagsúla d’ailse ann agus méadaíonn brath luath an deis go mbeidh cóireáil rathúil ann.

Cad é ailse uiríoch?

Is fás nó siad é ailse uiríoch, a nochtann ar cheann de na magairlí (ar a dtugtar go coitianta “clocha”). Is iad na magairlí baill ghiniúna an fhireannaigh, i mála craicinn ar a dtugtar an cadairne, ag crochadh faoin bhod.

Cad is siocair le hailse uiríoch? 

Níl a fhios againn go fóill cad is siocair le hailse uiríoch ach tá a fhios againn go bhfuil fir a rugadh le magairle gan ísliú nó páirtíslithe níos dóchúla ailse uiríoch a thógáil. Féadfaidh an baol duit méadú fosta más fear bán thú agus má tá stair den ailse uiríoch sa teaghlach.

    An féidir ailse uiríoch a leigheas?

    Is í ailse uiríoch an ailse is coitianta i measc fear idir 15 agus 49 mbliain d’aois. Tá thart fá thrí scór fear a bhfaightear ailse uiríoch orthu in aghaidh na bliana i dTuaisceart Éireann.

    Is féidir, má dhéantar í a dhiagnóisiú go luath, is féidir ailse uiríoch a chóireáil go héasca agus is beag nach féidir í a leigheas i dtólamh. Téann breis agus 50% d’fhir i gcomhairle lena ndochtúirí i ndiaidh don ailse toiseacht ar scaipeadh, rud a dhéanann níos deacra é í a chóireáil go rathúil. D’fhéadfadh seiceáil rialta shimplí  – féinscrúdú uiríoch (TSE) – cuidiú leat le comharthaí luatha den ghalar a bhrath.

    Cad é TSE?

    Is é atá i gceist le TSE scrúdú gnáthaimh ar na magairlí. Cuideoidh sé leat le fios a bheith agat cad é atá normálta duit agus cur ar chumas duit athruithe ar bith a bhrath go luath. Ba cheart é a dhéanamh go rialta, ar a laghad uair amháin in aghaidh na míosa, agus más féidir é i bhfolcadán nó i gcith nuair a bhíonn an matán i sac an chadairne níos ligthe. Má tá páirtí agat, d’fhéadfá iarraidh orthu cuidiú leis an scrúdú.

      Cad é mar a dhéantar TSE

      • Iompair na magairlí agus an cadairne i mbos na láimhe. Is coitianta go mbíonn magairle amháin rud beag níos mó ná an ceann eile, nó ar crochadh níos ísle ná an ceann eile.
      • Má airíonn ceann amháin acu níos troime, d’fhéadfadh seo tabhairt le fios go bhfuil rud inteacht cearr.
      • Déan scrúdú go réidh ar achan mhagairle i ndiaidh a chéile. Ag baint feidhme as an dá lámh, déan achan mhagairle a rolladh idir an ordóg agus na méara.
      • Ba cheart go n-aireofá feadán bog ag barr agus cúl an mhagairle. Is é a thugtar ar an chruth neamhrialta seo ar nós ispín an eipididimis a stórálann agus a iompraíonn síol. Is minic a mheasctar í seo mar rud mínormálta ach is cuid normálta d’anatamaíocht fir í.
      • Airigh an magairle é féin – ba cheart go mbeadh sé mín gan chnapanna ná gan at.

      Seiceáil fá choinne:

      • cnapáin bheaga nó cruas
      • At
      • Frithireacht
      • Mothúchán a bheith ag tarraingt nó troime sa chadairne
      • Crá marbhánta in íochtar an ghoile nó sa bhléin.

      Cad má thugaim fá dear d’athrú?

      Tá an chuid is mó de chnapanna gan urchóid ach beidh cuid acu ailseach agus ba cheart iad a chóireáil gan mhoill. Níl ach dochtúir féin i ndon insint duit cé acu ba cheart iniúchadh breise a dhéanamh orthu.

      Cad más ailse é?

      Má aimsítear mínormáltacht féadfaidh go ndéanfar tú a chur ar aghaidh fá choinne scrúduithe breise. Má thaispeánann na tástálacha seo gurb é ailse é, féadfaidh go ndéanfar an magairle a bhaint de nó cóireáil eile a mholadh.

      “Caithfidh fir a mheabhrú go bhfuil a bhrath go luath ríthábhachtach. Gabhadh mo ailse testicular ina céimeanna tosaigh nuair a bhí an meall beag go leor. Dá luaithe a bhraitear an ailse, is amhlaidh is fearr an seans maireachtáil. Mar sin, le do thoil, má tá aon chomharthaí nó airíonna agat, téigh chuig do dhochtúir teaghlaigh láithreach. Tá áthas orm go ndearna mé.”

      Soláthraíonn Action Cancer…

      Brath Luath

      Seirbhísí scagthástála cíoch agus scrúduithe sláinte le fáil ón Bhus Mór agus ó Theach Ghníomh na hAilse i mBéal Feirste.

      Seirbhísí Tacaíochta

      Tá teiripe chomhlántach, snáthaidpholladh, comhairliú, cóitseáil saoil, piarmheantóireacht agus an Clár Maireachtála Dearfaí s’againn le fáil dófa siúd a dtéann an ailse i bhfeidhm orthu le cáilíocht bheatha a fheabhsú agus straitéisí déileála a fhoghlaim.

      Oideachas

      Mar charthanacht áitiúil a dhíríonn ar fheasacht fá dtaobh den ailse, ar chosc agus ar bhrath, cuireann an fhoireann cur chun cinn sláinte réimse seirbhísí agus clár ar fáil do scoileanna, do phobail agus d’ionaid oibre ar feadh Thuaisceart Éireann.