Ailse UirĂoch
Cad is Ailse ann?
Tá an cholainn dĂ©anta suas de na milliĂşin ceall a bhĂonn ag dul d’éag de shĂor agus cinn Ăşra ag teacht ina n-ionad. De ghnáth, deighleann na cealla ar bhealach ordĂşil agus rialaithe. TarlaĂonn an ailse nuair a dheighleann cill agus a iolraĂonn sĂ rĂł-ghasta. DĂ©anann seo cnap ceall mĂnormálta a dtugtar siad orthu. BĂonn siadaĂ neamhurchĂłideach (neamhailseach) nó urchĂłideach (ailseach). Tá 200 chineál Ă©agsĂşla d’ailse ann agus mĂ©adaĂonn brath luath an deis go mbeidh cĂłireáil rathĂşil ann.
Cad Ă© ailse uirĂoch?
Is fás nĂł siad Ă© ailse uirĂoch, a nochtann ar cheann de na magairlĂ (ar a dtugtar go coitianta “clocha”). Is iad na magairlĂ baill ghiniĂşna an fhireannaigh, i mála craicinn ar a dtugtar an cadairne, ag crochadh faoin bhod.
Cad is siocair le hailse uirĂoch?Â
NĂl a fhios againn go fĂłill cad is siocair le hailse uirĂoch ach tá a fhios againn go bhfuil fir a rugadh le magairle gan ĂsliĂş nĂł páirtĂslithe nĂos dĂłchĂşla ailse uirĂoch a thĂłgáil. FĂ©adfaidh an baol duit mĂ©adĂş fosta más fear bán thĂş agus má tá stair den ailse uirĂoch sa teaghlach.
An fĂ©idir ailse uirĂoch a leigheas?
Is Ă ailse uirĂoch an ailse is coitianta i measc fear idir 15 agus 49 mbliain d’aois. Tá thart fá thrĂ scĂłr fear a bhfaightear ailse uirĂoch orthu in aghaidh na bliana i dTuaisceart Éireann.
Is fĂ©idir, má dhĂ©antar Ă a dhiagnĂłisiĂş go luath, is fĂ©idir ailse uirĂoch a chĂłireáil go hĂ©asca agus is beag nach fĂ©idir Ă a leigheas i dtĂłlamh. TĂ©ann breis agus 50% d’fhir i gcomhairle lena ndochtĂşirĂ i ndiaidh don ailse toiseacht ar scaipeadh, rud a dhĂ©anann nĂos deacra Ă© Ă a chĂłireáil go rathĂşil. D’fhĂ©adfadh seiceáil rialta shimplĂ – fĂ©inscrĂşdĂş uirĂoch (TSE) – cuidiĂş leat le comharthaĂ luatha den ghalar a bhrath.
Cad Ă© TSE?
Is Ă© atá i gceist le TSE scrĂşdĂş gnáthaimh ar na magairlĂ. Cuideoidh sĂ© leat le fios a bheith agat cad Ă© atá normálta duit agus cur ar chumas duit athruithe ar bith a bhrath go luath. Ba cheart Ă© a dhĂ©anamh go rialta, ar a laghad uair amháin in aghaidh na mĂosa, agus más fĂ©idir Ă© i bhfolcadán nĂł i gcith nuair a bhĂonn an matán i sac an chadairne nĂos ligthe. Má tá páirtĂ agat, d’fhĂ©adfá iarraidh orthu cuidiĂş leis an scrĂşdĂş.
Cad é mar a dhéantar TSE
- Iompair na magairlĂ agus an cadairne i mbos na láimhe. Is coitianta go mbĂonn magairle amháin rud beag nĂos mĂł ná an ceann eile, nĂł ar crochadh nĂos Ăsle ná an ceann eile.
- Má airĂonn ceann amháin acu nĂos troime, d’fhĂ©adfadh seo tabhairt le fios go bhfuil rud inteacht cearr.
- Déan scrúdú go réidh ar achan mhagairle i ndiaidh a chéile. Ag baint feidhme as an dá lámh, déan achan mhagairle a rolladh idir an ordóg agus na méara.
- Ba cheart go n-aireofá feadán bog ag barr agus cĂşl an mhagairle. Is Ă© a thugtar ar an chruth neamhrialta seo ar nĂłs ispĂn an eipididimis a stĂłrálann agus a iompraĂonn sĂol. Is minic a mheasctar Ă seo mar rud mĂnormálta ach is cuid normálta d’anatamaĂocht fir Ă.
- Airigh an magairle Ă© fĂ©in – ba cheart go mbeadh sĂ© mĂn gan chnapanna ná gan at.
Seiceáil fá choinne:
- cnapáin bheaga nó cruas
- At
- Frithireacht
- Mothúchán a bheith ag tarraingt nó troime sa chadairne
- Crá marbhánta in Ăochtar an ghoile nĂł sa bhlĂ©in.
Cad má thugaim fá dear d’athrú?
Tá an chuid is mĂł de chnapanna gan urchĂłid ach beidh cuid acu ailseach agus ba cheart iad a chĂłireáil gan mhoill. NĂl ach dochtĂşir fĂ©in i ndon insint duit cĂ© acu ba cheart iniĂşchadh breise a dhĂ©anamh orthu.
Cad más ailse é?
Má aimsĂtear mĂnormáltacht fĂ©adfaidh go ndĂ©anfar tĂş a chur ar aghaidh fá choinne scrĂşduithe breise. Má thaispeánann na tástálacha seo gurb Ă© ailse Ă©, fĂ©adfaidh go ndĂ©anfar an magairle a bhaint de nĂł cĂłireáil eile a mholadh.
“
SoláthraĂonn Action Cancer…
Brath Luath
SeirbhĂsĂ scagthástála cĂoch agus scrĂşduithe sláinte le fáil Ăłn Bhus MĂłr agus Ăł Theach GhnĂomh na hAilse i mBĂ©al Feirste.
SeirbhĂsĂ TacaĂochta
Tá teiripe chomhlántach, snáthaidpholladh, comhairliĂş, cĂłitseáil saoil, piarmheantĂłireacht agus an Clár Maireachtála DearfaĂ s’againn le fáil dĂłfa siĂşd a dtĂ©ann an ailse i bhfeidhm orthu le cáilĂocht bheatha a fheabhsĂş agus straitĂ©isĂ dĂ©ileála a fhoghlaim.
Oideachas
Mar charthanacht áitiĂşil a dhĂrĂonn ar fheasacht fá dtaobh den ailse, ar chosc agus ar bhrath, cuireann an fhoireann cur chun cinn sláinte rĂ©imse seirbhĂsĂ agus clár ar fáil do scoileanna, do phobail agus d’ionaid oibre ar feadh Thuaisceart Éireann.Â