Ailse UirĂ­och

 

 

Cad is Ailse ann?

Tá an cholainn déanta suas de na milliúin ceall a bhíonn ag dul d’éag de shíor agus cinn úra ag teacht ina n-ionad. De ghnáth, deighleann na cealla ar bhealach ordúil agus rialaithe. Tarlaíonn an ailse nuair a dheighleann cill agus a iolraíonn sí ró-ghasta. Déanann seo cnap ceall mínormálta a dtugtar siad orthu. Bíonn siadaí neamhurchóideach (neamhailseach) nó  urchóideach (ailseach). Tá 200 chineál éagsúla d’ailse ann agus méadaíonn brath luath an deis go mbeidh cóireáil rathúil ann.

Cad Ă© ailse uirĂ­och?

Is fás nó siad é ailse uiríoch, a nochtann ar cheann de na magairlí (ar a dtugtar go coitianta “clocha”). Is iad na magairlí baill ghiniúna an fhireannaigh, i mála craicinn ar a dtugtar an cadairne, ag crochadh faoin bhod.

Cad is siocair le hailse uiríoch? 

Níl a fhios againn go fóill cad is siocair le hailse uiríoch ach tá a fhios againn go bhfuil fir a rugadh le magairle gan ísliú nó páirtíslithe níos dóchúla ailse uiríoch a thógáil. Féadfaidh an baol duit méadú fosta más fear bán thú agus má tá stair den ailse uiríoch sa teaghlach.

    An féidir ailse uiríoch a leigheas?

    Is í ailse uiríoch an ailse is coitianta i measc fear idir 15 agus 49 mbliain d’aois. Tá thart fá thrí scór fear a bhfaightear ailse uiríoch orthu in aghaidh na bliana i dTuaisceart Éireann.

    Is fĂ©idir, má dhĂ©antar Ă­ a dhiagnĂłisiĂş go luath, is fĂ©idir ailse uirĂ­och a chĂłireáil go hĂ©asca agus is beag nach fĂ©idir Ă­ a leigheas i dtĂłlamh. TĂ©ann breis agus 50% d’fhir i gcomhairle lena ndochtĂşirĂ­ i ndiaidh don ailse toiseacht ar scaipeadh, rud a dhĂ©anann nĂ­os deacra Ă© Ă­ a chĂłireáil go rathĂşil. D’fhĂ©adfadh seiceáil rialta shimplí  – fĂ©inscrĂşdĂş uirĂ­och (TSE) – cuidiĂş leat le comharthaĂ­ luatha den ghalar a bhrath.

    Cad Ă© TSE?

    Is é atá i gceist le TSE scrúdú gnáthaimh ar na magairlí. Cuideoidh sé leat le fios a bheith agat cad é atá normálta duit agus cur ar chumas duit athruithe ar bith a bhrath go luath. Ba cheart é a dhéanamh go rialta, ar a laghad uair amháin in aghaidh na míosa, agus más féidir é i bhfolcadán nó i gcith nuair a bhíonn an matán i sac an chadairne níos ligthe. Má tá páirtí agat, d’fhéadfá iarraidh orthu cuidiú leis an scrúdú.

      Cad é mar a dhéantar TSE

      • Iompair na magairlĂ­ agus an cadairne i mbos na láimhe. Is coitianta go mbĂ­onn magairle amháin rud beag nĂ­os mĂł ná an ceann eile, nĂł ar crochadh nĂ­os Ă­sle ná an ceann eile.
      • Má airĂ­onn ceann amháin acu nĂ­os troime, d’fhĂ©adfadh seo tabhairt le fios go bhfuil rud inteacht cearr.
      • DĂ©an scrĂşdĂş go rĂ©idh ar achan mhagairle i ndiaidh a chĂ©ile. Ag baint feidhme as an dá lámh, dĂ©an achan mhagairle a rolladh idir an ordĂłg agus na mĂ©ara.
      • Ba cheart go n-aireofá feadán bog ag barr agus cĂşl an mhagairle. Is Ă© a thugtar ar an chruth neamhrialta seo ar nĂłs ispĂ­n an eipididimis a stĂłrálann agus a iompraĂ­onn sĂ­ol. Is minic a mheasctar Ă­ seo mar rud mĂ­normálta ach is cuid normálta d’anatamaĂ­ocht fir Ă­.
      • Airigh an magairle Ă© fĂ©in – ba cheart go mbeadh sĂ© mĂ­n gan chnapanna ná gan at.

      Seiceáil fá choinne:

      • cnapáin bheaga nĂł cruas
      • At
      • Frithireacht
      • MothĂşchán a bheith ag tarraingt nĂł troime sa chadairne
      • Crá marbhánta in Ă­ochtar an ghoile nĂł sa bhlĂ©in.

      Cad má thugaim fá dear d’athrú?

      Tá an chuid is mó de chnapanna gan urchóid ach beidh cuid acu ailseach agus ba cheart iad a chóireáil gan mhoill. Níl ach dochtúir féin i ndon insint duit cé acu ba cheart iniúchadh breise a dhéanamh orthu.

      Cad más ailse é?

      Má aimsítear mínormáltacht féadfaidh go ndéanfar tú a chur ar aghaidh fá choinne scrúduithe breise. Má thaispeánann na tástálacha seo gurb é ailse é, féadfaidh go ndéanfar an magairle a bhaint de nó cóireáil eile a mholadh.

      “Caithfidh fir a mheabhrĂş go bhfuil a bhrath go luath rĂ­thábhachtach. Gabhadh mo ailse testicular ina cĂ©imeanna tosaigh nuair a bhĂ­ an meall beag go leor. Dá luaithe a bhraitear an ailse, is amhlaidh is fearr an seans maireachtáil. Mar sin, le do thoil, má tá aon chomharthaĂ­ nĂł airĂ­onna agat, tĂ©igh chuig do dhochtĂşir teaghlaigh láithreach. Tá áthas orm go ndearna mĂ©.”

      Soláthraíonn Action Cancer…

      Brath Luath

      Seirbhísí scagthástála cíoch agus scrúduithe sláinte le fáil ón Bhus Mór agus ó Theach Ghníomh na hAilse i mBéal Feirste.

      SeirbhĂ­sĂ­ TacaĂ­ochta

      Tá teiripe chomhlántach, snáthaidpholladh, comhairliú, cóitseáil saoil, piarmheantóireacht agus an Clár Maireachtála Dearfaí s’againn le fáil dófa siúd a dtéann an ailse i bhfeidhm orthu le cáilíocht bheatha a fheabhsú agus straitéisí déileála a fhoghlaim.

      Oideachas

      Mar charthanacht áitiĂşil a dhĂ­rĂ­onn ar fheasacht fá dtaobh den ailse, ar chosc agus ar bhrath, cuireann an fhoireann cur chun cinn sláinte rĂ©imse seirbhĂ­sĂ­ agus clár ar fáil do scoileanna, do phobail agus d’ionaid oibre ar feadh Thuaisceart Éireann.Â